Мачийн Пхьар Дратевка
Маццах хьалха, юьртар юьрте а оьгӏуш, кӀеззиге мехахь мачаш тояш, вехаш-Ӏаш хилла Дратевка цӀе йолуш цхьа мачийн пхьар.
Цхьана дийнахь хьуьнхула дӀавоьдуш, бохийна зинтагийн бен-барзан а тӀенисвелира иза. Гонахьа доьхна уьдуш зинтагаш дар. Шей коьртара куйнаца латта схьагулдина, Дратевкам царна керла бен-барза а бира.
Цу барзана буьххье яьлла йистхилира зинтаги паччахь: -Доккха баркалла ду хьуна, дика стаг! Ахьа дина дика дицдийра дац оха. Хьуна гӀо аьшначу дийнахь, тхо гӀоьнца кхочур ду хьуна.
Вела къежна дӀавахара мачийн пхьар – хӀун гӀо-орца кхиалурдара зинтагашка?
Гена вала ца ларийра иза, боьхна накхармозий бен гира цуна. Цу бен чура охьаоьхуш моз дара, гонахьа хьийзаш накхармози дара. Хари чьу моззац алхаш чугулийна а, балозаца хари дӀакъовлира цо.
Накхармозий паччахь ара елира хари чуьра: -Ахьа дина дика дицдийра дац оха. Хьуна гӀо оьшу де дагӀаха, тхо гӀоьнца кхочур ду хьуна.
Вела къежна дӀавахара мачийн пхьар – хӀун гӀо-орца кхиалурдара накхармозийшка?
Кхин дӀавоьдуш, кхечира и боккха аӀм тӀе. Хин йисте шегахь йисина баьпкан юьхк яа охьахаийра Дратевка. Цу хин чьохь лелаш йолу акха бедаш Дратевкана гаьрге яхкира. Цо дикъира бепиг бедашца.
Царна юккъера схьаелира уггаре къена бад: -Доккха баркалла ду хьуна, жима стаг! Ахьа дина дика дицдийра дац оха. Хьуна гӀо-накъосталла кхиора ду, хьа ден доьхначу дийнахь.
Вела къежна дӀавахара Дратевка – хӀун гӀо-орца кхиалурдара акха бедашка?
ТӀаьххьаре, цха йоккха гӀопана къажеха Ӏуьллуш йолу шахьаре кхечира иза. Мацвелла, базар вахар мачийн пхьар.
– Мила ву цу гӀап чохь вехаш? – аьлла, хаьттира йохкархога Дратевкас.
– Цу чохь Ӏаш ду ешап. Тхан паччахь йоӀ схьалацца, сецош йю цо. Иза дӀахоьцур ю лаьцначуьра, майралла а, корматалла а йолу стаг валахь. Цу ешапо цӀетоьхна шиъ болх кхочуш бан а, цхаъ хӏетал-металан жоп а дала хаа деза цуьна.
Дуккха нах ешапо аьллаг кхочуш дан хьаьжна, амма цхьанна гӀуллакх ца хилла.
– Иза-м Ӏаламат тамашийна хӀума ма ду – аьлла, гӀепа неӀаре вахара Дратевка. НеӀ туьйхира цо.
Ешапас неӀ схьайиллина, йист ца хуьлуш, цхан чоьна чу дӀавигира иза. Цу чохь лаьтташ тускар дара, вовшахъийдина гӀуима а, петӀамат зезаган хӀух а дуьззина.
– Сатассале, ша-ша хьаржий, охьадахка и гӀум а, и зезаган хӀу – алла, неӀаран догӀа тоьхна, дӀаягӀара иза.
Цхьаъ сахьт делира Дратевко уьш хоьржаш. Ша ларор воци хиира цуна. Буьйса тӀееара. ГӀайгӀане вуьйжира жима стаг. ЦӀеххьана цхьа гӀовгӀа хезира Дратевкина – уьш хиллера зинтагаш. Вуно чехка дӀасакъастийра зинтагаш зезаг хӀу а, гӀум а. Даггара баркалла элира Дратевко зинтагашна.
Сатосу заманчохь хьадера ешап. Ша бен аьлла болх бина карбича, чӀогӀа дарделира иза.
ТӀаккха ешапо вахийтира Дратевка Ӏам бухара догӀа лаха. – Малх чубузле карде догӀа! – аьлла дӀа дахара ешап.
Хин йистехь ойлане воьжна Ӏаш вара иза.
– ХӀун сингаттам бу хоьгах, жима стаг? – аьлла тӀеяхкира акха бедаш.
Ша бан беза болх бийцира Дратевко бедашка. ТӀаккха бедаш а, царна гӏоне даьхкина чӀерий а, догӀа лехира. Цхьан чӀеран кардира и.
– Аьтто хуьлда хьан! – аьлла, жим стаге догӀа схьаделла, дӀаяхара бедаш.
Мачийн пхьаро сихонца дӀакхачийра ешапе догӀа. ЧӀогӀа цецъелира иза. Цу гӀепа уггаре буьххьера чоьнна чу вигира ешапо Дратевка. Дашо догӀаца схьайиллира ешапо неӀ.
Пенаца гӀанташ тӀехь хиъна Ӏаш яра, цхьатерра духар доьхна исс йоӀ. Церан йохьнаш дӀакъоьвлина яра йовлакхашца.
– Царна юкъаха паччахь йоӀ ю. Муьлханиг ю ала деза ахьа – элира ешапо.
Ойлане вуьйжира Дратевка: – ХӀинца-м сан Ӏожалла хан тӀекхаьчна, цхьа а билгалонаш яц и къасто – аьлла.
– ХӀара ю паччахь йоӀ! – аьлла, тӀеведира иза йистера йоӀана. Самукъа даьлла, гӀанта тӀера хьалаиккхина, шен йохь гуча якхийра йоӀас. Инзаре хаза яра иза.
– Баркалла хьуна жима стаг суна орца кхиъдарна – аьлла а, реза хилира паччахь йоӀ Дратевкана.
